Program kerja bukan sekadar dokumen untuk cukup syarat kontrak—ia sebenarnya jadi tunjang utama dalam kawalan masa, pantau kemajuan, dan menjadi rujukan penting bila timbul isu lanjutan masa atau pertikaian. Tapi walaupun dah biasa sediakan program kerja, ramai penjadual projek masih terjebak dengan kesilapan yang sama berulang kali.

Dalam artikel ni, kita kupas 5 kesilapan biasa yang sering berlaku walaupun dalam kalangan perancang dan kontraktor berpengalaman—bukan kesilapan teknikal semata-mata, tetapi juga kelemahan dari sudut strategi, penyelarasan dan integriti jadual.

1. Hubungan Logik Yang Lemah

Antara kesilapan paling asas tetapi sering terlepas pandang ialah aktiviti yang tidak disambungkan dengan logik yang kukuh—ada yang tiada predecessor atau successor, dan ada juga sambungan yang tidak masuk akal dari segi pelaksanaan.

Contoh:

Aktiviti “Testing & Commissioning” berdiri sendiri tanpa sebarang predecessor dari kerja mekanikal atau elektrikal.

Kesan:

• Jadual jadi tidak realistik dan sukar dipantau.
• Laluan kritikal yang terbentuk tidak menggambarkan risiko sebenar projek.
• Progress tracking menjadi tidak tepat kerana aliran kerja sebenar tidak direfleksikan.

Penyelesaian:

• Gunakan pendekatan progress-driven logic—sambungkan aktiviti berdasarkan urutan sebenar di tapak.
• Gunakan fungsi filter dalam perisian seperti Primavera atau MS Project untuk semak “open ends” dan “dangling activities”.

2. Meletakkan Terlalu Banyak ‘Constraint’ Yang Tidak Perlu

Ramai perancang menggunakan constraint seperti Must Finish On atau Finish Not Later Than untuk mengejar tarikh yang dikehendaki klien. Namun penggunaan constraint secara berlebihan sebenarnya membunuh fleksibiliti jadual.

Kesan:

• Jadual kelihatan ‘stabil’ di atas kertas tetapi tidak mencerminkan float sebenar.
• Analisis kelewatan menjadi sangat sukar kerana laluan kritikal telah dimanipulasi oleh constraint.
• Perisian tidak lagi mampu mengira semula tarikh akhir secara dinamik jika berlaku kelewatan.

Penyelesaian:

• Gunakan constraint hanya bila benar-benar perlu—contohnya bila aktiviti berkait dengan tarikh event sebenar.
• Dokumentasikan sebab constraint digunakan dalam laporan naratif.
• Lebih baik kawal tarikh melalui sambungan logik berbanding constraint keras.

3. Tidak Menyepadukan Aktiviti Dengan Sumber & Skop Sebenar

Program kerja sering disediakan dalam silo—tidak merujuk kepada Bill of Quantities (BQ), carta organisasi sumber, atau fasa kerja sebenar di tapak.

Contoh:

Aktiviti “Kerja Cerucuk” disusun dalam satu baris sahaja, sedangkan kerja tersebut berlaku di tiga zon berbeza, melibatkan subkontraktor berasingan.

Kesan:

• Sukar menjejak kemajuan sebenar—laporan tapak tidak selari dengan jadual.
• Berlaku konflik bila buat tuntutan VO atau EOT kerana aktiviti tak menggambarkan skop sebenar.
• Prestasi projek tak dapat dinilai secara bermakna kerana tak ada alignment antara masa, skop dan kos.

Penyelesaian:

• Gunakan Work Breakdown Structure (WBS) yang berdasarkan deliverables projek, tetapi pastikan setiap komponen WBS dipetakan dengan jelas kepada skop dalam kontrak atau BQ.
• Buat pemetaan dua hala: dari WBS ke item BQ, dan dari BQ ke elemen dalam program kerja.
• Pecahkan aktiviti mengikut zon, kaedah kerja atau subkontraktor bila perlu.
• Semak bahawa semua kerja yang akan dituntut atau diukur ada refleksi dalam aktiviti jadual.

4. Laluan Kritikal Yang Tidak Realistik (Artificial Critical Path)

Terdapat kecenderungan dalam kalangan sesetengah perancang untuk ‘mencipta’ laluan kritikal bagi menyokong naratif tertentu—terutamanya dalam kes tuntutan atau rundingan lanjutan masa.

Contoh:

Jadual diubah suai supaya kelewatan kerja arkitek ditunjukkan sebagai kritikal, sedangkan laluan sebenar adalah kerja struktur.

Kesan:

• Menjejaskan integriti jadual.
• Menyukarkan proses analisis kelewatan secara forensik.
• Hilang kepercayaan daripada konsultan dan pihak klien.

Penyelesaian:

• Gunakan analisis laluan kritikal berdasarkan Longest Path atau Total Float = 0, tetapi semak juga logik keseluruhan.
• Audit jadual secara berkala untuk pastikan tiada manipulasi tersembunyi.

5. Gagal Menyediakan Asas Jadual (Baseline) Dengan Tepat & Sahih

Banyak projek berjalan dengan jadual yang tidak pernah diluluskan secara rasmi sebagai baseline, atau baseline tidak selaras dengan skop dan tempoh dalam kontrak asal.

Kesan:

• Sukar menilai prestasi projek kerana tiada rujukan yang sah.
• Tuntutan lanjutan masa menjadi lemah kerana tidak dapat buktikan impak sebenar.
• Risiko pertikaian yang tinggi bila berlaku kelewatan atau perubahan skop.

Penyelesaian:

• Sediakan baseline secara formal sebaik sahaja program kerja diluluskan. Sekiranya jumlah aktiviti dijangka melebihi 500, sediakan program kerja dalam dua peringkat—Program Kerja Awalan & Program Kerja Terperinci. Program kerja awalan boleh disiapkan dalam tempoh 14 hari.
• Pastikan baseline diluluskan secara bertulis dan direkodkan.
• Lakukan re-baseline secara sah jika berlaku perubahan besar dalam kontrak atau pendekatan kerja.

Penutup

Sebagai profesional industri pembinaan, kita mesti memandang program kerja bukan sekadar sebagai dokumen hiasan kontrak. Ia adalah instrumen strategik yang menentukan sejauh mana kita mampu mengawal masa, melaporkan kemajuan projek dan sebagai bukti atau hujah apabila berlaku pertikaian, tuntutan gantirugi, kelewatan, atau lanjutan masa.

Elakkan 5 kesilapan ini untuk memastikan jadual anda bukan sahaja cantik di atas kertas, tetapi juga kukuh dari segi teknikal, sah dari segi kontrak, dan relevan di tapak.

Sertai Latihan Profesional Kami:

Bengkel 3 Hari: “Strategi Penyediaan Program Kerja Projek – Pematuhan kepada Garis Panduan Penjadualan Projek JKR”
Fokus pada praktikal: penyediaan WBS, logik sambungan, pemetaan skop, dan teknik kawalan sebenar.

Berminat? Hubungi kami atau tinggalkan emel anda untuk mendapatkan brosur latihan penuh.

Artikel berkaitan: 6 Langkah Penyediaan Jadual Projek yang Berkesan dan Garis Panduan Penjadualan Projek JKR